|
goldsnow142
member
ID 45437
09/07/2008
|
Lên Mộc Châu t́m người t́nh(Sưu tầm)
Ở miền Bắc, hầu hết mọi người đều mới chỉ biết đến Mộc Châu với đặc sản sữa ḅ, ít ai biết rằng ở mảnh đất cao nguyên này c̣n có một chợ t́nh rất đặc sắc vẫn c̣n giữ nét nguyên sơ diễn ra vào dịp đầu tháng 9 hằng năm
Thị trấn cao nguyên Mộc Châu (huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) cách thủ đô Hà Nội 200 km về hướng Tây dịp này trở thành điểm hẹn của những cặp nam nữ thanh niên người Mông đến từ 14 tỉnh miền núi phía Bắc trải dài cho đến tận Nghệ An. Họ đến đây để ḥ hẹn, giao duyên và t́m “ư trung nhân”. Mộc Châu bỗng trở nên rực rỡ sắc màu và trở thành “vườn địa đàng” của những đôi đang yêu. Kể cả những người chưa t́m được “một nửa” hay những người tới đây chỉ để suy ngẫm về t́nh yêu cũng cảm thấy được chia sẻ và được sống trong một bầu không khí của t́nh yêu hồn nhiên vùng núi Tây Bắc hùng vĩ.
Chợ t́nh c̣n nguyên bản sắc
Nếu như chợ t́nh Khau Vai (Hà Giang) và chợ t́nh Sapa (Lào Cai) đă trở nên quá quen thuộc với nhiều người th́ chợ t́nh ở Mộc Châu lại vẫn chưa bị... “chợ” hóa. Nhưng có lẽ đó lại là một may mắn cho chợ t́nh ở mảnh đất cao nguyên này. Không nổi tiếng và ồn ào, nên chợ t́nh Mộc Châu xem ra c̣n khá nguyên sơ cái dáng vẻ ban đầu và giữ đúng được cái chất của một chợ t́nh đúng nghĩa. Chị Nguyễn Kim Oanh, một người dân đă sống hơn 30 năm ở khu vực trung tâm của chợ t́nh Mộc Châu, nói: “Từ hồi tôi c̣n bé tí tẹo, tôi đă thấy người Mông họp chợ t́nh ở đây. Khi tôi lớn lên vẫn thấy khu chợ t́nh nguyên như vậy. Bây giờ cứ mỗi dịp chợ t́nh họp, tôi lại thấy rộn ràng. Dù không phải là người Mông nhưng tôi cũng xúng xính váy x̣e hoa để đi dạo quanh chợ t́nh”.
Người Mông trước đây thường cư trú trên những ngọn núi cao chót vót và sống du canh du cư. Không những vậy, địa bàn sinh sống của tộc người này trải rộng ở rất nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trường Sơn. Sống phiêu du là vậy nhưng từ hàng trăm năm qua, có một điều vẫn chưa từng thay đổi trong tập quán sinh hoạt văn hóa của người Mông: Đến Mộc Châu họp chợ t́nh vào dịp đầu tháng 9. Cả trăm năm nay, chuyện chợ t́nh họp đă diễn ra như một thông lệ đến hẹn lại lên và cũng chẳng ai c̣n bận tâm t́m hiểu xem chợ t́nh bắt nguồn từ đâu và h́nh thành từ khi nào. C̣n những nhân vật chính của chợ t́nh - những người Mông - đương nhiên là chuẩn bị rất kỹ lưỡng để chờ đến thời điểm diễn ra chợ t́nh. Từ hằng tháng trước khi diễn ra chợ t́nh, các cô gái tuổi 15-17 đă chuẩn bị những bộ váy x̣e đẹp nhất mà ḿnh có. C̣n các chàng trai th́ luyện những điệu khèn hay nhất để thể hiện t́nh yêu với cô gái lọt vào mắt xanh của anh ta trong hai đêm họp chợ t́nh. Bây giờ trai Mông biết chơi khèn đă ít đi nhiều nhưng tất cả đều phải thể hiện được một tài lẻ ǵ đó trước khi nghĩ đến chuyện chiếm được trái tim của cô gái Mông.
Xuống núi bắt vợ, lên non t́m t́nh
Có đến hàng vạn người Mông đổ về Mộc Châu trong 3 ngày 2 đêm diễn ra chợ t́nh. Người Mông là dân tộc nổi tiếng với tập quán bắt vợ- phong tục cổ xưa đă được nhà văn Tô Hoài kể trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ. Qua một thông dịch viên tiếng Mông là cậu bé Sùng Tân, tôi được gặp ông cụ Sùng Luông- người đàn ông Mông đă bước qua tuổi 70- cũng có mặt ở chợ t́nh. Ông Sùng Luông kể: “Ngày xưa thời Pháp thuộc, diễn ra nhiều cảnh bắt vợ ở chợ t́nh. Nhưng bắt vợ cũng có hai dạng, một dạng là có sự thỏa thuận ngầm của cả hai bên, một dạng là gặp người ḿnh thích, chàng trai Mông cứ bắt về làm vợ không cần biết cô gái có thích ḿnh hay không”. Người Mông có hai dịp bắt vợ là dịp đầu năm mới và dịp diễn ra chợ t́nh này. Sau khi đă bắt được vợ, gia đ́nh chú rể đem cô dâu bắt được ra cúng ma nhà ḿnh. Khi đó th́ cô dâu không c̣n cách nào khác là phải ưng thuận người vừa bắt ḿnh về làm vợ. Giờ đây tập tục bắt vợ không c̣n phổ biến như trước đây nhưng người Mông vẫn là một trong số ít những dân tộc có “phong cách” yêu hết sức hồn nhiên và kỳ lạ. Một cặp đôi người Mông chỉ mất khoảng 3 ngày để từ những người xa lạ trở thành vợ chồng.
Từ khi con đường từ Hà Nội lên miền Tây Bắc không c̣n xa xôi cách trở, nhất là vài năm trở lại đây những người không phải dân tộc Mông cũng bắt đầu biết đến lễ hội này. Nếu như những chàng trai Mông phải băng rừng, vượt suối hạ sơn đến để bắt vợ, th́ những nam, nữ thanh niên từ dưới xuôi lên cũng lấy chợ t́nh trên làm cái cớ để... t́m người yêu. Nguyễn Kim Nhật, anh chàng sinh viên ĐH Giao thông Vận tải, đến chợ t́nh lần đầu tiên cùng một nhóm bạn trong lớp. Lần đâu tiên nh́n thấy người Mông thể hiện t́nh cảm rất hồn nhiên, Nhật nhận xét: “Người Mông yêu bằng cảm nhận và không quá nghĩ ngợi đến việc người ḿnh lựa chọn có hoàn cảnh thế nào, thân thế ra sao. Đó là điều mà nhiều người sống trong xă hội hiện đại vẫn đưa vào t́nh yêu quá nhiều tính toán cần phải học tập”. Rất nhiều bạn trẻ khi lên với thị trấn cao nguyên Mộc Châu dù không t́m thấy t́nh yêu cho riêng ḿnh th́ tất cả đều có những cảm nhận riêng về t́nh yêu.
Những chuyện t́nh “ba đèo, chín suối”
Chợ t́nh Mộc Châu vừa là nơi ḥ hẹn, gặp gỡ nhưng cũng là nơi chứng kiến rất nhiều câu chuyện t́nh ly kỳ. Một đôi trai gái gặp nhau ở chợ t́nh hay trao cho nhau những tín vật, rồi hẹn năm sau đúng ngày đó gặp lại. Nếu vẫn c̣n nhớ đến nhau, đôi trai gái Mông sẽ vẫn giữ kỷ vật và t́m đến nhau vào phiên chợ sang năm. Đó cũng là một khoảng thời gian thử thách với t́nh yêu của cả hai người. Vậy nhưng, không phải ai cũng được toại nguyện với t́nh yêu của ḿnh dù họ thực hiện đúng cái quy ước bất thành văn kia. Anh Sùng A Kim, một người đàn ông đă ngoài tứ tuần, đến từ huyện Sapa (tỉnh Lào Cai) có mặt chợ t́nh Mộc Châu trước một ngày. Bắt gặp anh ngồi lặng lẽ trên con dốc gần chợ trung tâm thị trấn nh́n ḍng người đi lại bằng ánh mắt buồn, tôi ṭ ṃ tiến đến hỏi chuyện. Anh Sùng A Kim nói tiếng Kinh không sơi lắm nhưng tôi vẫn hiểu được câu chuyện buồn mà anh kể. Anh Kim từng t́m thấy được t́nh yêu của ḿnh chính tại con dốc này khi anh 18 tuổi, tức là đă 22 năm trước. Khi ấy, anh Kim đă lặn lội hơn 200 km đường núi hiểm trở để đến chợ t́nh. Có lẽ câu ca dao “mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua” để t́m người yêu quá đúng với người Mông ở Tây Bắc và càng đúng trong trường hợp của anh Kim. Họ đă trao cho nhau kỷ vật, nhưng đă 22 năm trôi qua anh Kim vẫn không thể gặp lại cô gái năm nào. Sùng A Kim đă lấy vợ năm 23 tuổi, 5 năm sau ngày bặt vô âm tín từ cô gái anh yêu. Giờ anh đă có 4 mặt con với vợ nhưng anh vẫn mang theo kỷ vật năm nào đến chợ t́nh này và chờ đợi một ngày sẽ gặp lại “cố nhân”.
Những người đến chợ t́nh, được phép gặp lại người cũ, thậm chí nếu hai người yêu nhau không thể đến với nhau họ c̣n có thể “dành cho nhau một đêm” để rồi sau đó lại trở về với gia đ́nh ḿnh. Tôi chợt hỏi Sùng A Kim: “Nếu gặp lại cô gái năm xưa, anh có tạm thời quên vợ con để ở bên cô gái ấy một đêm?”. A Kim thật thà nói: “Không được đâu. Ḿnh là người đă có gia đ́nh rồi. Ḿnh muốn gặp lại bạn cũ để xem nó sống có vui không thôi, xem nó có hạnh phúc như ḿnh không thôi. Nếu nó cũng vui, cũng sướng như ḿnh th́ ḿnh cũng vui mà”. Cái lư lẽ ấy của Sùng A Kim sao mà giống tư tưởng “cầu em được người t́nh như tôi đă yêu em” của Puskin đến vậy.
Giữ bản sắc cho chợ t́nh
Với người Kinh, chợ t́nh của dân tộc Mông có thể c̣n xa lạ nhưng với người Mông chợ t́nh Mộc Châu là vườn địa đàng của cộng đồng dân tộc này. Chỉ có điều, với sự phát triển của du lịch, dịch vụ, nguy cơ khiến chợ t́nh Mộc Châu mất đi bản sắc vốn có của nó. Tỉnh Sơn La và huyện Mộc Châu đă tổ chức hội chợ thương mại- du lịch Mộc Châu thường niên song hành cùng dịp diễn ra chợ t́nh. Du khách đổ về Mộc Châu ngày một nhiều nhưng nếu không phân biệt rơ chợ t́nh và việc phát triển du lịch, dịch vụ cũng như thương mại th́ nguy cơ chợ t́nh duy nhất c̣n giữ được bản sắc sẽ mai một trong tương lai không xa là điều có thể nh́n thấy.
TheoNgười Lao Động
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
Trang nhat
